وقتی نام ژاپن را جستجو می‌کنید و به تصاویر این کشور چشم می‌دوزید، منظره‌ای که بارها تکرار می‌شود، درختانی پوشیده از شکوفه‌های لطیف و زیباست؛ درختانی که در کمتر جایی مشابهشان را دیده‌ایم. این شکوفه‌های دل‌فریب، همان گل‌های گیلاس معروف هستند که هر ساله در بهار، با شکوفایی خود جشن بزرگی را در سراسر ژاپن رقم می‌زنند. مراسمی که با نام جشن شکوفه‌های گیلاس شناخته می‌شود، نه‌تنها یکی از نمادهای فرهنگی ژاپن است، بلکه هزاران گردشگر را از سراسر دنیا به این کشور می‌کشاند تا از زیبایی کم‌نظیر آن لذت ببرند. اگر تاکنون درباره این آیین شنیده‌اید اما جزئیات آن را نمی‌دانید، همراه ما باشید تا بیشتر با این رویداد تماشایی آشنا شویم.
معرفی هانامی یا جشن شکوفه های گیلاس
جشن شکوفه‌های گیلاس یکی از رویدادهای معروف ژاپن است که هر ساله گردشگران زیادی از سراسر دنیا را برای تماشای مناظر خیره‌کننده درختان شکوفه‌زده به این کشور می‌کشاند.
این جشن که در فرهنگ ژاپنی با نام «هانامی» (Hanami) شناخته می‌شود، به معنای تماشای گل‌هاست. ژاپنی‌ها اهمیت ویژه‌ای برای این مراسم قائل‌اند و آن را فرصتی برای تأمل در طبیعت و قدردانی از زیبایی زودگذر آن می‌دانند.
درختان گیلاس از دیرباز جایگاه خاصی در فرهنگ ژاپن داشته‌اند و شکوفه‌های آن که در زبان ژاپنی «ساکورا» نامیده می‌شوند، نمادی از زیبایی و ناپایداری زندگی به شمار می‌روند. به همین دلیل، درختان گیلاس در این کشور نه‌تنها به فراوانی یافت می‌شوند، بلکه تنوع گونه‌های آن نیز بیش از هر جای دیگری در جهان است.
تاریخچه جشن شکوفه های گیلاس در ژاپن
هانامی، یا جشن شکوفه‌های گیلاس، سنتی دیرینه در ژاپن است که ریشه‌های آن به صدها سال پیش بازمی‌گردد. آغاز این رسم را می‌توان در دوران حکومت خاندان نارا در قرن هشتم میلادی جست‌وجو کرد.
در آن زمان، کشاورزان ژاپنی بر این باور بودند که خدایان در فصل بهار در میان درختان ساکن می‌شوند. از این رو، برای جلب رضایت آن‌ها، پای درختان پیشکش‌هایی می‌گذاشتند و دعا می‌کردند تا سالی پربرکت و محصولی فراوان داشته باشند.
ابتدا این آیین بیشتر حول درختان آلو شکل گرفته بود، اما به‌تدریج توجه مردم به درختان گیلاس، یا همان ساکورا، جلب شد و این درختان جایگزین آلو شدند. ژاپنی‌های آن دوران اعتقاد داشتند که شکوفه‌دادن درختان گیلاس نشانه‌ای از نزول الهه کوهستان به زمین است و آغاز فصل کاشت برنج را نوید می‌دهد.
در دوران حکومت خاندان هی‌آن، شکوفه‌های گیلاس جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ژاپنی پیدا کردند و به نمادی از زیبایی و ناپایداری زندگی بدل شدند. اشراف و خاندان سلطنتی به این مراسم اهمیت فراوانی می‌دادند و نخستین جشن رسمی هانامی در دوران امپراتور ساگا، با حضور اعضای خاندان سلطنتی و اشراف‌زادگان برگزار شد.
با گذر زمان و در دوران حکومت ادو، این جشن به اوج محبوبیت خود رسید. امپراتور دستور داد که در سراسر کشور درختان ساکورا کاشته شوند تا این آیین بیش از پیش گسترش یابد.
هانامی در ابتدا بیشتر رنگ و بوی مذهبی داشت و مردم پای درختان دعا می‌کردند، اما به‌تدریج جنبه آیینی آن کمرنگ شد و به یک جشن ملی تبدیل گشت. امروزه، این مراسم فرصتی برای گردهمایی‌های خانوادگی و دوستانه است، جایی که مردم در فضای باز، زیر درختان شکوفه‌زده، از زیبایی طبیعت لذت می‌برند.
جالب است بدانید که جایگاه شکوفه‌های گیلاس در فرهنگ ژاپن تنها به این جشن محدود نمی‌شود. در اسطوره‌های ژاپنی، ساکورا نه‌تنها نماد زیبایی، بلکه به‌عنوان الهه‌ای نگهبان کوه فوجی نیز شناخته می‌شود؛ کوهی که همچون خود شکوفه‌های گیلاس، شکوهی بی‌نظیر و حضوری ماندگار در تاریخ و فرهنگ ژاپن دارد.
جشن شکوفه های گیلاس چه مفهومی دارد؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، شکوفه‌های گیلاس از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ژاپن داشته و به یکی از نمادهای برجسته و اسطوره‌ای این سرزمین تبدیل شده‌اند. به همین دلیل، تصویر این شکوفه‌های ظریف و دل‌فریب را می‌توان در جای‌جای فرهنگ و هنر ژاپنی مشاهده کرد.
از طراحی روی تمبرها، پوسترها و لوازم تزئینی گرفته تا نقش بستن بر وسایل روزمره، مانگاها و انیمه‌ها، شکوفه‌های گیلاس همواره حضوری پررنگ در زندگی مردم ژاپن دارند.
علاوه بر پیشینه تاریخی، یکی از دلایلی که این شکوفه‌ها چنین اهمیتی پیدا کرده‌اند، تشبیه آن‌ها به ابرهاست. ژاپنی‌ها بر این باورند که شکوفه‌های گیلاس همچون ابرها ناگهان ظاهر می‌شوند، مدت کوتاهی می‌درخشند و سپس، در چشم بر هم زدنی، ناپدید می‌شوند.
این ویژگی، شکوفه‌های گیلاس را به نمادی از زودگذر بودن زندگی تبدیل کرده است؛ مفهومی که در فلسفه ژاپنی تحت عنوان Mono No Aware شناخته می‌شود. این اصطلاح به درک ناپایداری جهان و پذیرش گذرای زندگی اشاره دارد، مفهومی که ریشه در آموزه‌های بودایی دارد و یادآور این حقیقت است که هیچ‌چیز در این دنیا ابدی نیست.
آداب و رسوم جشن شکوفه های گیلاس
جشنواره شکوفه‌های گیلاس با برگزاری یک مراسم آیینی سنتی آغاز می‌شود، جایی که مردم در کنار درختان ساکورا گرد هم می‌آیند و شاهد اجرای آیینی ویژه توسط یک راهب مذهب شینتو هستند. این مراسم نمادی از آغاز جشن هانامی است و با نیت خوش‌یمنی و سعادت برای شرکت‌کنندگان برگزار می‌شود.
اما این جشنواره فقط به تماشای زیبایی شکوفه‌های گیلاس محدود نمی‌شود. برنامه‌های متنوعی مانند نمایش‌های آتش‌بازی، رژه‌های سنتی، اجرای موسیقی زنده و برپایی غرفه‌های خوراکی حال و هوای این رویداد را جذاب‌تر می‌کند. مردم از سراسر ژاپن در این جشن شرکت می‌کنند و همین موضوع، هانامی را به یکی از پرطرفدارترین جشن‌های ژاپنی تبدیل کرده است.
یکی از اصلی‌ترین رسوم این جشن، برگزاری پیک‌نیک‌های خانوادگی و دوستانه زیر درختان پرشکوفه است. ژاپنی‌ها بساط غذاهای محلی و نوشیدنی‌های سنتی خود را در فضای باز پهن کرده و در کنار عزیزانشان از زیبایی طبیعت لذت می‌برند. علاوه بر آن، این جشنواره فرصتی برای آشنایی خانواده‌های جوانان و ایجاد پیوندهای جدید محسوب می‌شود.
در کنار این برنامه‌ها، پوشیدن لباس سنتی کیمونو، آویختن فانوس‌های رنگارنگ بر شاخه‌های درختان هنگام شب و برپایی مسابقات بادبادک‌بازی نیز از رسوم جذاب این جشن به شمار می‌آیند. بادبادک‌هایی با نقش و نگارهای سنتی ژاپنی یا طراحی‌های مدرن در آسمان به پرواز درمی‌آیند و حتی مسابقاتی در این زمینه برگزار می‌شود که برندگان آن جوایزی دریافت می‌کنند.
این جشنواره با مراسم باشکوه «کاسوگا ماتسوری» به پایان می‌رسد. در این مراسم، هزاران فانوس در اطراف معابد و زیارتگاه‌ها روشن می‌شود که نمادی از دور کردن ارواح پلید و آرزوی موفقیت و برکت در سال جدید است.
غذاهای جشن هانامی یا شکوفه های گیلاس
خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های متنوع، همواره بخش جدایی‌ناپذیر جشن‌ها و آیین‌های سنتی به شمار می‌آیند، و جشن هانامی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه، به معرفی چند مورد از محبوب‌ترین خوراکی‌های این جشنواره می‌پردازیم:
فوتوماکی (Futomaki)
یکی از غذاهای اصیل و شناخته‌شده ژاپنی که معمولاً در مناسبت‌های مهمی مانند جشن تولد و مراسم ازدواج سرو می‌شود. این غذا نوعی رول سوشی ضخیم است که با ترکیبی از سبزیجات و گاهی ماهی پخته‌شده تهیه می‌شود و به دلیل طعم لذیذ و رنگارنگ بودنش، در جشن هانامی طرفداران بسیاری دارد.
ماچا و وارابی موچی (Matcha and Warabi Mochi)
یک ترکیب شیرین و دلچسب که از موچی خنک و ژله‌مانند تهیه شده و با پودر سویای شیرین پوشانده می‌شود. برای ایجاد طعمی عمیق‌تر، معمولاً روی آن سیروپ شکر قهوه‌ای ریخته و همراه با چای ماچا سرو می‌کنند. این خوراکی به دلیل لطافت و بافت خاصش، یکی از انتخاب‌های محبوب در این جشن است.
پودینگ شیر شکوفه گیلاس (Cherry Blossom Milk Pudding)
همان‌طور که از نامش پیداست، این دسر خوشمزه از شیر و عصاره شکوفه‌های گیلاس تهیه شده و بافتی نرم و لطیف دارد. این پودینگ نه‌تنها به دلیل طعم بی‌نظیرش محبوب است، بلکه رنگ ظریف و رایحه دل‌انگیز آن، یادآور زیبایی شکوفه‌های گیلاس در فصل بهار است.
هانامی دانگو (Hanami Dango)
یکی از نمادین‌ترین خوراکی‌های جشن هانامی که تقریباً در تمام مراسم این فصل یافت می‌شود. این کوفته‌های کوچک و شیرین از آرد برنج تهیه شده و در سه رنگ صورتی، سفید و سبز سرو می‌شوند. رنگ‌های این شیرینی، نمادی از تغییرات فصل بهار و شکوفه‌های گیلاس است و همین ویژگی، آن را به یکی از پرطرفدارترین خوراکی‌های این جشن تبدیل کرده است.
مادلین شکوفه‌های گیلاس (Cherry Blossom Madeleines)
کوکی‌های کره‌ای لطیف که ترکیبی از طعم شیرین و کمی شور را در خود جای داده‌اند. آنچه این شیرینی‌ها را خاص می‌کند، رایحه ملایم و دلپذیر شکوفه‌های گیلاس است که هنگام خوردن آن‌ها، حس و حال بهاری جشن هانامی را به‌خوبی منتقل می‌کند.
بهترین مکان برای جشن شکوفه های گیلاس
جشن شکوفه‌های گیلاس در ژاپن، مراسمی باشکوه و خاطره‌انگیز است که در سراسر این کشور برگزار می‌شود. اما برخی از مناطق به دلیل منظره‌های چشم‌نواز و درختان ساکورای بی‌نظیر، تجربه‌ای متفاوت و منحصربه‌فرد را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زنند. در ادامه، بهترین مکان‌ها برای تماشای شکوفه‌های گیلاس و شرکت در جشن هانامی را معرفی می‌کنیم.
۱. توکیو
زمان مناسب: اوایل مارس تا اواخر آوریل
- پارک شینجوکو گیوئن (Shinjuku Gyoen)
این پارک دیدنی که در منطقه شینجوکو واقع شده، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگران و مردم محلی برای جشن هانامی محسوب می‌شود. وسعت آن حدود ۵۸ هکتار است و بیش از ۱۳۰۰ درخت گیلاس از ۶۵ گونه مختلف را در خود جای داده است. تنوع بالای درختان ساکورا باعث می‌شود که شکوفه‌دهی آن‌ها در بازه زمانی طولانی‌تری ادامه داشته باشد، و این موضوع پارک شینجوکو گیوئن را به یکی از بهترین مکان‌ها برای تماشای شکوفه‌های گیلاس تبدیل کرده است.
ساعات بازدید از این پارک در روزهای غیرتعطیل از ۹ صبح تا ۴:۳۰ بعدازظهر است و در روزهای تعطیل بسته می‌ماند.
- پارک اوئنو (Ueno Park)
این پارک که در منطقه تایتو واقع شده، نه‌تنها یکی از معروف‌ترین مکان‌های هانامی در توکیو است، بلکه به دلیل قرار گرفتن موزه ملی ژاپن، معابد تاریخی و بناهای سنتی، ارزش فرهنگی بالایی نیز دارد. درختان گیلاس در امتداد خیابان‌های پارک و اطراف معابد قرار گرفته‌اند و منظره‌ای مسحورکننده ایجاد می‌کنند. - چیدوریگافوچی (Chidorigafuchi)
چیدوریگافوچی در واقع کانالی پر از آب است که در کنار کاخ امپراتوری توکیو قرار دارد. در دوران حکومت شوگون‌های ادو، درختان گیلاس در اطراف این کانال کاشته شدند و امروزه این مکان به یکی از جذاب‌ترین نقاط برای تماشای شکوفه‌های گیلاس تبدیل شده است. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد چیدوریگافوچی، امکان قایق‌سواری در میان این منظره رؤیایی است که تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زند.
۲. کیوتو
زمان مناسب: اوایل مارس تا اواخر آوریل
- مسیر فیلسوف (Philosopher’s Path)
این مسیر زیبا که در امتداد دریاچه بیوا کشیده شده، به افتخار یک فیلسوف ژاپنی که هر روز این راه را برای رسیدن به دانشگاه طی می‌کرد، نام‌گذاری شده است. در فصل بهار، شکوفه‌های گیلاس که در دو طرف این مسیر رشد کرده‌اند، تونلی صورتی‌رنگ ایجاد می‌کنند و راه رفتن در این مسیر را به تجربه‌ای شاعرانه تبدیل می‌کنند. - پارک مارویاما (Maruyama Park)
قدیمی‌ترین و معروف‌ترین پارک کیوتو، پارک مارویاما است که بیش از ۶۰۰ درخت گیلاس دارد. این پارک، یکی از اصلی‌ترین مراکز برگزاری جشن هانامی در کیوتو است و به‌خصوص در شب‌های این فصل، با نورپردازی‌های زیبا جلوه‌ای خیره‌کننده پیدا می‌کند.
۳. اوساکا
زمان مناسب: اواخر مارس تا اوایل آوریل
- قلعه اوساکا (Osaka Castle)
یکی از نمادهای تاریخی شهر اوساکا، قلعه باشکوه آن است که در قرن شانزدهم ساخته شده است. در محوطه این قلعه که امروزه به پارکی بزرگ تبدیل شده، بیش از ۲۰۰۰ درخت گیلاس وجود دارد. شکوفه‌های صورتی در کنار معماری سنتی قلعه، تصویری خیره‌کننده خلق می‌کنند و این مکان را به یکی از بهترین نقاط برای تجربه جشن هانامی در اوساکا تبدیل کرده‌اند.
هر یک از این مناطق، به‌واسطه مناظر زیبای خود، فضایی منحصربه‌فرد برای لذت بردن از شکوفه‌های گیلاس و جشن هانامی فراهم می‌کنند. تجربه‌ی تماشای شکوفه‌های ساکورا در این مکان‌های دیدنی، خاطره‌ای ماندگار از زیبایی‌های بهاری ژاپن به یادگار خواهد گذاشت.
چگونه در جشن شکوفه های گیلاس شرکت کنیم؟
اگر قصد دارید در جشن شکوفه‌های گیلاس شرکت کنید، کافی است سفرتان را برای اوایل بهار، یعنی ماه‌های مارس و آوریل، برنامه‌ریزی کنید. تور ژاپن نوروز فرصتی ایده‌آل برای تجربه‌ی این فستیوال تماشایی است. برای رزرو تور ژاپن به وب سایت عمو نوروز سر بزنید.
در این روزها، با قدم گذاشتن در هر پارک یا منطقه‌ای که درختان گیلاس دارد، می‌توانید بخشی از این جشن سنتی باشید. فضای پارک‌ها مملو از شور و نشاط می‌شود و غرفه‌های متعددی انواع خوراکی‌های خوشمزه، نوشیدنی‌های مخصوص فصل و غذاهای محلی را عرضه می‌کنند. همچنین، برنامه‌های سرگرم‌کننده و فرهنگی مختلفی برگزار می‌شود که شرکت در آن‌ها، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از این رویداد زیبای ژاپنی را برای شما رقم خواهد زد.
